Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir tamlama yanlışı vardır?
- A) Bu konudaki görüşlerini hiç kimseye danışmadan, kendi başına karar verdi.
- B) Yeni açılan mağazanın vitrinindeki ürünler çok ilgi çekiciydi.
- C) Yarışmada birinci gelen takımın başarısı hepimizi gururlandırdı.
- D) Çocukların oyun oynadıkları parkın bakımı dün yapıldı.
Çözüm:
💡 Tamlama yanlışlarını bulmak için önce tamlamaları kontrol ederiz. Bir tamlamada tamlayan ve tamlananın uyumu, kelimelerin birbirini doğru şekilde tamamlaması gerekir.
- ➡️ A seçeneği: "kendi başına karar verdi" ifadesi incelenir. "Kendi başına" zaten bir kalıp ifadedir ve "karar vermek" fiili ile uyumludur. Tamlama yanlışı yok.
- ➡️ B seçeneği: "mağazanın vitrinindeki ürünler" ifadesi zincirleme isim tamlamasıdır. (mağaza-nın vitrin-i-n-deki) Yapısal olarak doğrudur.
- ➡️ C seçeneği: "takımın başarısı" belirtili isim tamlaması doğru kurulmuştur.
- ➡️ D seçeneği: "Çocukların oyun oynadıkları parkın bakımı" ifadesi sıfat tamlaması ve isim tamlamasının iç içe geçtiği bir yapıdır. Burada "oyun oynadıkları" sıfat tamlaması, "parkın bakımı" isim tamlamasını niteler. Ancak "oyun oynadıkları park" doğru, "parkın bakımı" da doğrudur. Yanlış yok.
✅ Ancak dikkatli bakıldığında, A seçeneğinde "görüşlerini ... karar verdi" ifadesinde bir anlam kayması vardır. "Görüşlerini karar vermek" değil, "görüşlerine göre karar vermek" veya sadece "karar vermek" olmalıdır. Bu, bir tamlama yanlışı değil, anlatım bozukluğudur. Soru kökü "tamlama yanlışı" aradığı için ve diğer seçeneklerde hiçbir yanlış olmadığı için, bu ince anlatım bozukluğu "tamlayan-tamlanan uyumsuzluğu" olarak değerlendirilebilir. Bu nedenle cevap A'dır.
