Soru:
Karahanlı Devleti'nin yönetim yapısı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
- A) Merkezi otorite çok güçlüydü ve ülke doğrudan hanedanın başındaki tek hükümdar tarafından yönetilirdi.
- B) Ülke, "Doğu Karahanlılar" ve "Batı Karahanlılar" olmak üzere iki ana kol halinde federatif bir yapıyla yönetilmiştir.
- C) Devlet, hanedanın ortak malı sayılır ve ülke hükümdar ailesinin erkek üyeleri arasında paylaştırılırdı.
- D) Yönetimde kesinlikle veraset sistemi yoktu ve hükümdar her seferinde halk tarafından seçilirdi.
Çözüm:
💡 Bu soru, Karahanlı Devleti'nin siyasi ve idari özelliklerini, özellikle de "Ülkenin hanedanın ortak malı sayılması" (Kut anlayışı) ilkesini bilmeyi gerektirir.
- ➡️ A şıkkı yanlıştır çünkü Karahanlılarda merkezi otorite zayıftı ve ülke hanedan üyeleri arasında paylaştırılırdı.
- ➡️ B şıkkı, devletin 1042'den sonraki dönemini tanımlar. Soru genel yönetim yapısını sorduğu için en temel prensip aranmalıdır.
- ➡️ C şıkkı doğrudur. Bu, eski Türk devlet geleneğinden gelen bir uygulamadır. Ülke, hükümdar ailesinin ortak malı kabul edilir ve prensler (teginler) arasında bölgelere ayrılarak yönetilirdi. Bu durum taht kavgalarına ve iç karışıklıklara yol açmıştır.
- ➡️ D şıkkı kesinlikle yanlıştır. Yönetim hanedanın elindeydi ve veraset sistemi geçerliydi.
✅ Karahanlıların temel yönetim anlayışını en iyi özetleyen ifade C şıkkıdır.
