Soru:
Karahanlı Devleti'nin yönetim yapısı "ikili teşkilat" (kut anlayışı) şeklindeydi. Buna göre, devlet doğu ve batı olmak üzere iki kanattan oluşurdu. Aşağıdaki ifadelerden hangisi bu yapılanma ile ilgili yanlış bir bilgi içermektedir?
- A) Doğu kısmındaki hükümdara "Arslan Kara Han" unvanı verilirdi ve asıl hükümdar o kabul edilirdi.
- B) Batı kısmının başındaki hükümdara ise "Buğra Kara Han" unvanı verilirdi.
- C) Bu sistem, devletin daha kolay yönetilmesini sağlamıştır.
- D) İkili teşkilat, Karahanlılar ile birlikte son bulmuş, kendilerinden sonra gelen Türk-İslam devletlerinde uygulanmamıştır.
Çözüm:
💡 Bu soru, hem bir yapıyı hem de bu yapının tarihsel sürekliliğini anlamayı gerektirir. Seçeneklerden üçü doğru, biri yanlıştır.
- ➡️ A şıkkı doğrudur. İkili teşkilatta doğu tarafı (ülkenin asıl merkezi) hükümdarı "Arslan Kara Han" olarak adlandırılırdı ve baş hakandı.
- ➡️ B şıkkı doğrudur. Batı kanadının yöneticisi olan hükümdar "Buğra Kara Han" unvanını taşırdı.
- ➡️ C şıkkı doğrudur. Bu sistem, geniş coğrafyaların daha etkin bir şekilde yönetilmesine olanak tanımıştır.
- ➡️ D şıkkı ise yanlıştır. İkili teşkilat (kut anlayışı) Karahanlılardan önceki Göktürkler gibi devletlerde de görülmüştür. Ayrıca, Karahanlılardan sonra gelen bazı Türk devletlerinde de benzer ikili yapılanmalar (örneğin Anadolu Selçuklularında "Melik" uygulaması) görülmüştür. Dolayısıyla bu sistem Karahanlılarla birlikte son bulmamıştır.
✅ İçinde yanlış bilgi barındıran ifade D seçeneğidir.
