Soru:
Celali İsyanları'nın Osmanlı Devleti üzerindeki etkileri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
- A) Anadolu'da büyük bir nüfus kaybına ve tarımsal üretimin durma noktasına gelmesine yol açmıştır.
- B) Köyden kente göç artmış, bu durum şehirlerde sosyal ve ekonomik sorunları beraberinde getirmiştir.
- C) İsyanların bastırılması, Osmanlı maliyesini güçlendirmiş ve hazinenin gelirlerini önemli ölçüde artırmıştır.
- D) Devlet, isyanları bastırmak için büyük bir askeri güç kullanmak zorunda kalmış, bu da ordunun diğer cephelerdeki gücünü zayıflatmıştır.
- E) Ayan ve eşraf gibi yerel güç odaklarının güçlenmesine zemin hazırlamıştır.
Çözüm:
💡 Bu soru, Celali İsyanları'nın sonuçlarını iyi analiz etmeyi gerektirir. Doğru olmayan, yani olumlu bir etki iddia eden seçeneği bulmalıyız.
- ➡️ A seçeneği, isyanlar ve bastırma operasyonları sırasında yüzbinlerce insanın öldüğü, köylerin boşaldığı ve tarlaların ekilemediği bilinen bir gerçektir. Doğru bir ifadedir.
- ➡️ B seçeneği, güvenlik sorunu ve geçim sıkıntısı nedeniyle köylülerin şehirlere göç ettiği, bunun da işsizliği ve asayiş sorunlarını artırdığı tarihsel bir olgudur. Doğru bir ifadedir.
- ➡️ C seçeneği, isyanların bastırılması için büyük askeri seferler düzenlenmiş, bu da hazineden büyük harcamalar yapılmasına neden olmuştur. Ayrıca tarımsal üretimin durması devletin vergi gelirlerini azaltmıştır. Dolayısıyla isyanlar maliyeyi güçlendirmemiş, tam tersine zayıflatmıştır. Bu nedenle bu ifade yanlıştır.
- ➡️ D seçeneği, Osmanlı ordusunun önemli bir kısmı uzun süre Anadolu'da meşgul olmuş, bu da Avusturya ve İran cephelerinde zorlanmalara neden olmuştur. Doğru bir ifadedir.
- ➡️ E seçeneği, merkezi otoritenin zayıfladığı bu dönemde, ayanlar halkı koruma ve vergi toplama gibi konularda güç kazanmış, bu durum 18. yüzyılda daha da belirgin hale gelmiştir. Doğru bir ifadedir.
✅ Sonuç olarak, diğer seçenekler isyanların olumsuz sonuçlarını anlatırken, C seçeneği tam tersi bir etki iddia etmektedir ve bu nedenle yanlıştır. Cevap: C
