Soru:
Türkiye'nin özel konum özellikleri göz önüne alındığında, aşağıdakilerden hangisi bu konumun bir sonucu olarak ortaya çıkmaz?
- A) Yükseltinin batıdan doğuya doğru artması
- B) İklim çeşitliliğinin fazla olması
- C) Aynı anda farklı mevsim özelliklerinin yaşanabilmesi
- D) Güneş ışınlarının yıl içinde düşme açısının değişmesi
- E) Dağların genel olarak doğu-batı yönlü uzanması
Çözüm:
💡 Özel konum; bir yerin kıtalara, denizlere, komşularına, yeryüzü şekillerine, yükseltisine göre belirlenen konumudur. Matematik konum ise enlem ve boylamlarla ifade edilir.
- ➡️ A seçeneği: Yükseltinin batıdan doğuya artması, Türkiye'nin fiziki coğrafyasının (Alp-Himalaya kıvrım sistemi içinde yer alması gibi) bir sonucudur. Bu, özel konum ile ilgilidir.
- ➡️ B seçeneği: İklim çeşitliliği, Türkiye'nin üç tarafının denizlerle çevrili olması, yükselti farkları, dağların uzanışı gibi özel konum özelliklerinden kaynaklanır.
- ➡️ C seçeneği: Aynı anda farklı mevsim özelliklerinin yaşanması (örneğin, kıyılarda ilkbahar yaşanırken, yüksek dağlarda kış hüküm sürmesi), yükselti ve engebe farklarından kaynaklanır. Bu da özel konum ile açıklanır.
- ➡️ D seçeneği: Güneş ışınlarının yıl içinde düşme açısının değişmesi, Dünya'nın eksen eğikliği ve yıllık hareketinin bir sonucudur. Bu durum Türkiye'nin matematik konumunun (Orta Kuşak'ta yer almasının) bir sonucudur, özel konumunun değil.
- ➡️ E seçeneği: Dağların doğu-batı yönlü uzanması, Türkiye'nin jeolojik yapısı ve tektonik hareketlerle ilgili olup özel konum kapsamında değerlendirilebilir.
✅ Soruda, özel konumun bir sonucu olarak ortaya çıkmayan durum sorulmuştur. Güneş ışınları açısındaki değişim matematik konumla ilgilidir. Cevap: D
