Soru:
Türkiye'nin matematik konumu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Kuzey Yarım Küre'de, Orta Kuşak'ta yer alır.
- B) Başlangıç meridyeninin doğusunda bulunur.
- C) En güneyi ile en kuzeyi arasında 6 paralel fark vardır.
- D) 36° - 42° Kuzey paralelleri ile 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında uzanır.
- E) En doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık yerel saat farkı bulunur.
Çözüm:
💡 Bu tür sorularda, verilen bilgilerin doğruluğunu teker teker kontrol etmek gerekir.
- ➡️ A seçeneği: Türkiye, Kuzey Yarım Küre'de ve Orta Kuşak'ta yer alır. Bu ifade doğrudur.
- ➡️ B seçeneği: Türkiye, Başlangıç meridyeninin (Greenwich) doğusundadır. Bu ifade doğrudur.
- ➡️ C seçeneği: Türkiye'nin en kuzey noktası 42° Kuzey, en güney noktası ise 36° Kuzey'dir. Aradaki fark 42 - 36 = 6 paraleldir. Bu ifade doğrudur.
- ➡️ D seçeneği: Türkiye'nin paralel ve meridyen değerleri doğru verilmiştir. Bu ifade doğrudur.
- ➡️ E seçeneği: En doğu (45° Doğu) ve en batı (26° Doğu) uçları arasında 45 - 26 = 19 meridyen farkı vardır. Her meridyen arası 4 dakika olduğundan, 19 x 4 = 76 dakika yerel saat farkı olması gerekir. Ancak, Türkiye'de 1978'den beri tek bir saat dilimi (İzmit'ten geçen 30° Doğu meridyeninin saati) kullanıldığı için uygulamada bu fark hissedilmez. Fakat soru matematik konumun teorik sonucunu sorduğu için bu ifade teknik olarak doğrudur sayılır. Ancak, seçenekler arasında bir yanlış bulmamız gerekiyor. Bu durumda en tartışmalı ifade budur. KPSS mantığında, ülke sınırları içindeki en doğu ve en batı noktalar arasındaki meridyen farkı 19'dur ve 19x4=76 dakika hesaplanır. Bu nedenle genellikle doğru kabul edilir. O halde yanlış ifadeyi başka bir seçenekte aramalıyız. Sorunun orijinalinde veya benzerlerinde, yanlış ifade genellikle "En doğusu ile en batısı arasında 19 meridyen farkı vardır" şeklinde verilir ve bu doğrudur. 76 dakika da bunun sonucudur. Bu soru özelinde, tüm seçenekler kontrol edildiğinde, coğrafi koordinat bilgisi kesin ve net olduğundan, verilen aralıkların doğru olduğu D seçeneği de doğrudur. Bu tip bir soruda, eğer bir hata varsa, genellikle paralel veya meridyen numaralarında yapılan bir yanlışlıktır. Ancak burada verilenler (36-42 Kuzey, 26-45 Doğu) doğrudur. Bu nedenle, sorunun amacı "uygulamada saat farkı olmamasına" rağmen "matematik konum gereği" 76 dakika olduğunu bilmektir ve E seçeneği de doğrudur. Fakat, bazen "45 Doğu" yerine "44 Doğu" verilerek hata yaptırılır. Bu soruda böyle bir durum yok. Bu nedenle, klasik KPSS kaynaklarındaki benzer sorular dikkate alındığında, bu soru için yanlış ifadenin olmadığı veya sorunun hatalı olduğu sonucuna varılabilir. Ancak, mecburi bir seçim yapılacak olursa, pratikte saat farkı uygulanmadığı için E seçeneği "en yanlış" gibi gösterilebilir.
✅ Klasik KPSS mantığı ve verilen koordinatların doğruluğu düşünüldüğünde, seçeneklerin hepsi doğru görünmektedir. Ancak, sorunun orijinalinde bir yanlış arandığı için, en çok eleştirilen E seçeneği işaretlenir. Cevap: E (Tartışmalı bir soru örneği olması nedeniyle, asıl cevap anahtarı soruyu hazırlayana bağlıdır. Bu çözüm, adayın konuyu nasıl değerlendirmesi gerektiğini göstermek içindir.)
