Soru:
Türkiye'nin 36° - 42° Kuzey paralelleri arasında yer alması, aşağıdakilerden hangisi üzerinde en az etkilidir?
A) Güneş ışınlarının yıl içinde düşme açısı
B) Ortalama sıcaklık değerleri
C) Denizlerdeki tuzluluk oranı
D) Gölge boylarının yıl içindeki değişimi
E) Gündüz sürelerinin yıl içindeki değişimi
Çözüm:
💡 Enlem (paralel), bir yerin Ekvator'a olan uzaklığının açı cinsinden değeridir ve iklim, güneşlenme süresi gibi birçok olayı doğrudan etkiler.
- ➡️ A seçeneği: Güneş ışınlarının düşme açısı doğrudan enlemle ilgilidir. Türkiye Orta Kuşak'ta olduğu için ışınlar yıl içinde farklı açılarla gelir.
- ➡️ B seçeneği: Ortalama sıcaklık değerleri büyük ölçüde enleme bağlıdır. Türkiye'nin güneyi kuzeyinden daha sıcaktır.
- ➡️ C seçeneği: Denizlerdeki tuzluluk oranı, enlemden çok; buharlaşma, yağış, akarsu boşaltımı ve denizlerin karalar içine girme durumu (özel konum) gibi faktörlerle ilişkilidir. Örneğin, aynı enlemde olmasına rağmen Karadeniz ile Akdeniz'in tuzluluk oranları farklıdır.
- ➡️ D seçeneği: Gölge boyu, güneş ışınlarının düşme açısına bağlıdır. Işınların düşme açısı da enlemle doğrudan ilişkilidir.
- ➡️ E seçeneği: Gündüz sürelerinin değişimi, Dünya'nın eksen eğikliği ve enlemle doğrudan bağlantılıdır. Yazın kuzeye gidildikçe gündüzler uzar.
✅ Sonuç: Denizlerdeki tuzluluk oranı üzerinde enlemin etkisi, diğer faktörlere (özel konum, iklim koşulları) göre çok daha azdır. Bu nedenle cevap C'dir.
