Soru:
Bir anne, çocuğuna ilaç içirmekte zorlanmaktadır. İlacı vermek için birkaç farklı yöntem denemiş ve sonunda ilacı çocuğun sevdiği bir meyve suyuna karıştırarak vermeyi başarmıştır. Ancak bir süre sonra çocuk, sadece o meyve suyunu içmeyi de reddetmeye başlamıştır.
Çocuğun sevdiği meyve suyundan da tiksinmesinin nedeni, aşağıdaki öğrenme süreçlerinden en çok hangisi ile açıklanır?
Çözüm:
💡 Bu senaryo, günlük hayatta sıkça karşılaşılan bir Garcia etkisi örneğidir.
- ➡️ Birinci adım: Çocuk için nötr uyaran, sevdiği meyve suyudur. Koşulsuz uyaran ise ilacın yol açtığı mide bulantısı veya kötü tadın yarattığı olumsuz fizyolojik durumdur.
- ➡️ İkinci adım: İlaç (koşulsuz uyaran) meyve suyuna (nötr uyaran) karıştırılarak verildiğinde, bu iki uyaran birbiriyle eşleşmiştir.
- ➡️ Üçüncü adım: Çocuk, meyve suyunun tadını (artık koşullu uyaran), ilacın yarattığı olumsuz durumla (koşulsuz uyaran) öylesine güçlü bir şekilde ilişkilendirir ki, sadece ilaç karışmamış olsa bile meyve suyundan tiksinmeye (koşullu tepki) başlar.
- ➡️ Dördüncü adım: Bu, tek denemede ve uzun bir gecikmeyle de olsa öğrenilebilen, tipik bir olumsuz tat koşullanmasıdır (Garcia etkisi).
✅ Sonuç: Çocuğun davranışı, Garcia etkisi (Olumsuz tat koşullanması) ile en iyi şekilde açıklanır.
