Soru:
Bir buzul, hareketi sırasında aşındırdığı kayaları ve morenleri (buzul taşları) taşır. Buzul eridiğinde, taşıdığı bu malzemeleri bulunduğu yerde bırakır ve "drumlin" adı verilen ters kaşık şeklindeki tepeler oluşur. Bu süreç, taşınma ile ilgili aşağıdaki genel prensiplerden hangisine bir örnektir?
- A) Taşıyıcı güç ortadan kalktığında, taşınan malzeme birikir.
- B) Taşınma hızı, malzemenin boyutu ile doğru orantılıdır.
- C) Taşınma sadece sıvı ortamlarda gerçekleşir.
- D) Birikim, her zaman taşınmanın başladığı yerde meydana gelir.
Çözüm:
💡 Bu soru, bir doğa olayı üzerinden taşınma ve birikme arasındaki temel ilişkiyi sorguluyor.
- ➡️ Adım 1: Soruda verilen senaryoyu özetleyelim: Taşıyıcı (Buzul) vardır, taşınan malzeme vardır (morenler). Daha sonra taşıyıcı güç ortadan kalkar (buzul erir) ve malzeme birikir (drumlin oluşur).
- ➡️ Adım 2: Bu durum, tüm taşınma süreçleri için geçerli olan evrensel bir kuralı örneklemektedir: Enerjisi (taşıma gücü) azalan veya tamamen yok olan bir taşıyıcı, yükünü bırakmak zorundadır.
- ➡️ Adım 3: Seçenikleri kontrol edelim. B seçeneği yanlıştır, genellikle büyük malzeme daha zor taşınır. C seçeneği yanlıştır, buzul katı bir taşıyıcıdır, rüzgar ise gazdır. D seçeneği yanlıştır, birikim genellikle taşınmanın bittiği yerde olur, başladığı yerde değil.
✅ Sonuç: Buzulun erimesi taşıma gücünün sıfırlanmasıdır ve bu da birikime neden olur. Bu nedenle doğru cevap, bu genel prensibi ifade eden A seçeneğidir.
