Soru:
Türkiye'nin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve boğazlara sahip olması, onun göreceli konumuna nasıl bir katkı sağlar? Bu durumun Türkiye'nin uluslararası ilişkilerindeki önemini, İstanbul ve Çanakkale Boğazları özelinde açıklayınız.
Çözüm:
💡 Denizlere ve boğazlara hakimiyet, bir ülkenin jeopolitik gücünü ve göreceli konumunun değerini doğrudan etkiler.
- ➡️ Denizlerle Çevrili Olmanın Katkısı: Bu durum Türkiye'ye doğal bir savunma hattı, deniz ticareti için geniş bir kıyı şeridi, balıkçılık ve turizm potansiyeli sağlar. Aynı zamanda açık denizlere erişim imkanı verir.
- ➡️ Boğazların Önemi (Montrö Sözleşmesi): İstanbul ve Çanakkale Boğazları, Karadeniz'i Ege Denizi'ne ve Akdeniz'e bağlayan tek ve en stratejik su yoludur. Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye, bu boğazlardan geçiş rejimini düzenleme hakkına sahiptir.
- ➡️ Uluslararası İlişkilere Etkisi: Bu hakimiyet, Türkiye'ye uluslararası arenada önemli bir pazarlık gücü kazandırır. Özellikle Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin (Rusya, Ukrayna, Romanya vb.) deniz ticareti ve askeri sevkiyatı Türkiye'nin kontrolündeki bu boğazlara bağlıdır. Bu durum, Türkiye'yi bölgesel ve küresel güç dengelerinde vazgeçilmez bir aktör haline getirir.
✅ Sonuç olarak, denizler ve boğazlar, Türkiye'nin göreceli konumuna jeostratejik bir derinlik ve uluslararası diplomaside kritik bir rol katar.
