Soru:
Bir akarsuyun kaynağından ağzına doğru olan bölümlerinde (yukarı çığır, orta çığır, aşağı çığır) suyun akış hızı, sıcaklığı ve taşıdığı oksijen miktarı değişir. Bu değişimler, akarsuyun farklı bölümlerinde yaşayan balık türlerinin çeşitliliğini nasıl etkiler? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, bir yer şekli olan akarsu yatağı profilinin sucul biyoçeşitlilik üzerindeki etkisini irdelemektedir.
- ➡️ 1. Adım: Yukarı Çığır Özellikleri - Kaynak bölgesi, eğim fazla olduğu için akış hızlı, su soğuk ve bol oksijenlidir. Bu zorlu koşullara uyum sağlamış, düşük sıcaklığa ve yüksek oksijene ihtiyaç duyan özel türler (örneğin, alabalık) burada yaşar. Tür çeşitliliği düşük ancak türler özeldir.
- ➡️ 2. Adım: Orta Çığır Özellikleri - Eğim azalır, akış hızı yavaşlar, su biraz ısınır ve oksijen hala yeterlidir. Hem soğuk su hem de ılık su türlerinin bir arada bulunabildiği, tür çeşitliliğinin arttığı bir bölümdür.
- ➡️ 3. Adım: Aşağı Çığır Özellikleri - Eğim en az, akış hızı çok yavaş, su en sıcak ve oksijen miktarı nispeten daha düşüktür. Burada daha çok, düşük oksijene ve yüksek sıcaklığa dayanıklı türler (örneğin, sazan, yayın) yaşar. Tür çeşitliliği orta çığıra göre tekrar farklılaşır.
✅ Sonuç: Akarsuyun fiziksel ve kimyasal özellikleri (sıcaklık, oksijen, akış hızı), yatağının eğimi ve yapısı gibi yer şekli özellikleri tarafından belirlenir. Bu farklı yaşam ortamları (habitatlar), farklı ekolojik nişler oluşturarak toplam balık biyoçeşitliliğini artırır.
