Soru:
"Ekvatordan kutuplara gidildikçe biyoçeşitlilik azalır." genellemesi genellikle doğru olsa da, bu kurala istisna oluşturan bazı özel ekosistemler vardır. Aşağıdaki senaryolardan hangisi, bu genel kural için bir istisna nedeni olarak kabul edilebilir?
- A) Okyanus ortasındaki bir adanın, çevresindeki okyanustan daha az türe sahip olması.
- B) Yüksek dağ zirvelerinin, eteklerindeki ormanlara göre daha az tür barındırması.
- C) Ekvatordaki yüksek rakımlı bir And platosunun, aynı enlemdeki bir Amazon yağmur ormanına göre daha az türe sahip olması.
- D) Suyun sınırlayıcı olduğu bir ekvatordaki çölün (örneğin Sahra), aynı enlemdeki bir yağmur ormanından daha az türe sahip olması.
Çözüm:
💡 Bu soru, biyoçeşitliliği etkileyen temel faktörlerin (sıcaklık) yanı sıra diğer önemli faktörleri (yükseklik, su vb.) de anlamamızı sağlar. Seçenekleri inceleyelim.
- ➡️ A Seçeneği: Bu, "ada biyocoğrafyası" teorisi ile ilgilidir. Adaların ana karalardan daha az türe sahip olması beklenen bir durumdur ve enlem-çeşitlilik ilişkisi için bir istisna değildir.
- ➡️ B Seçeneği: Bu, "yükseklikten kaynaklanan enlem etkisi" olarak bilinir. Dağ zirvesine çıkmak, ekvatordan kutba gitmek gibi sıcaklıkta bir düşüşe neden olur. Bu nedenle bu durum, genel kuralı destekler, ona istisna oluşturmaz.
- ➡️ C Seçeneği: Tıpkı B seçeneğindeki gibi, bu da yüksekliğin sıcaklığı düşürmesi nedeniyle genel kuralı destekler. Aynı enlemde olmalarına rağmen yükseklik farkı, sıcaklık farkı yaratarak çeşitliliği etkilemiştir.
- ➡️ D Seçeneği: Bu senaryo bir istisnadır. Çünkü burada belirleyici faktör enlem veya sıcaklık değil, su durumudur. Ekvator genel olarak biyoçeşitliliğin yüksek olduğu bir kuşak olsa da, çöl gibi suyun aşırı kısıtlı olduğu bölgelerde bu kural bozulur. Bu durum, biyoçeşitliliğin sadece enleme bağlı olmadığını, su, toprak yapısı, tarihsel süreçler gibi diğer faktörlerden de güçlü bir şekilde etkilendiğini gösterir.
✅ Doğru cevap D seçeneğidir. Bu, ekvatorda olmasına rağmen düşük biyoçeşitliliğe sahip bir bölge örneğidir ve genel kurala istisna oluşturur.
