Soru:
Bir öğrenci, "Su" temasını işleyen iki farklı metin yazıyor. Aşağıdaki tabloda bu metinlerden alıntılar verilmiştir. Hangi sütun edebi metin, hangisi öğretici metin özellikleri gösterir? Nedenleriyle eşleştiriniz.
| Metin A | Metin B |
|---|
| "Su, hayat kaynağımızdır. İnsan vücudunun yaklaşık %60'ı sudan oluşur. Günlük en az 2 litre su tüketmek sağlık için elzemdir." | "Su, taşlara fısıldaya fısıldaya şarkısını söylüyor, çağıltılarıyla geçmiş günlerin anılarını canlandırıyordu yüreğimde." |
Çözüm:
💡 Tabloyu, metinlerin dil, üslup ve işlevlerine bakarak çözümleyeceğiz.
- ➡️ Birinci Adım - Metin A'yı Analiz Et: Metin A'da somut veriler (%60), öneriler (günlük 2 litre) ve nesnel bilgiler ("hayat kaynağımızdır") vardır. Amaç, okuyucuyu bilgilendirmek ve onun davranışını yönlendirmektir.
- ➡️ İkinci Adım - Metin B'yi Analiz Et: Metin B'de "fısıldaya fısıldaya şarkısını söylüyor", "anılarını canlandırıyordu" gibi kişiselleştirme (teşhis) ve mecazlı anlatım vardır. Amaç, bir doğa unsurunu sanatsal bir bakışla tasvir etmek ve okuyucuda duygusal bir etki bırakmaktır.
- ➡️ Üçüncü Adım - Eşleştirme Yap: Metin A, öğretici metin (ders kitabı, sağlık broşürü) özellikleri taşır. Metin B ise edebi metin (şiir, hikâye) özellikleri taşır.
✅ Sonuç: Metin A = Öğretici Metin, Metin B = Edebi Metin
