Soru:
"İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara Denizi'ni birleştiren 30 km uzunluğunda bir su yoludur. Coğrafi konumu itibarıyla stratejik bir öneme sahiptir." ifadesi ile "İstanbul Boğazı, mavi sularıyla bir gelin gibi süslenmiş, iki kıtayı birbirine kavuşturan bir aşk mektubudur adeta." ifadesi arasındaki temel fark nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu iki cümle, aynı konuyu (İstanbul Boğazı'nı) farklı amaçlarla ve farklı dil kullanımlarıyla ele almaktadır.
- ➡️ İlk İfadeyi Analiz Edelim: Bu ifade, İstanbul Boğazı hakkında ölçülebilir, kanıtlanabilir ve nesnel bilgiler veriyor (30 km uzunluğunda, Karadeniz-Marmara bağlantısı, stratejik önem). Dil, doğrudan ve açıklayıcı. Amacı öğretmek ve bilgilendirmek. Bu nedenle bu bir öğretici metin örneğidir.
- ➡️ İkinci İfadeyi Analiz Edelim: Bu ifade ise İstanbul Boğazı'nı betimlerken kişisel yorum, benzetme ve mecaz kullanıyor ("gelin gibi süslenmiş", "aşk mektubu"). Dil, sanatsal, çağrışımlı ve öznel. Amacı, okuyucunun zihninde bir imge oluşturmak ve estetik bir duygu uyandırmak. Bu nedenle bu bir edebi metin örneğidir.
✅ Sonuç: İki ifade arasındaki temel fark, yazılış amaçları ve dilin işlevidir. İlki öğretici (bilgilendirici), ikincisi ise edebi (sanatsal) bir metin özelliği taşır.
