Soru:
Polarite, bir molekülün çözünürlüğünü nasıl etkiler? Aşağıdaki çözücü-çözünen eşleşmelerinden hangisinde çözünme en iyi şekilde gerçekleşir?
- A) Polar çözücü (Su) - Apolar çözünen (Benzin, \( \text{C}_8\text{H}_{18} \))
- B) Apolar çözücü (Heksan, \( \text{C}_6\text{H}_{14} \)) - Polar çözünen (Etanol, \( \text{C}_2\text{H}_5\text{OH} \))
- C) Polar çözücü (Su) - Polar çözünen (Şeker, \( \text{C}_{12}\text{H}_{22}\text{O}_{11} \))
- D) Apolar çözücü (Karbon Tetraklorür, \( \text{CCl}_4 \)) - Apolar çözünen (Mum)
Çözüm:
🔍 Çözünürlük için temel kural "benzer benzeri çözer"dir. Yani polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde iyi çözünür.
- ➡️ Adım 1: Çözücü ve Çözünenlerin Polaritesini Belirleme - Su polar, Heksan apolar, Etanol polar (hidroksil grubu var), Şeker polar (çok sayıda -OH grubu), Benzin apolar, Mum apolar, \( \text{CCl}_4 \) apolar (simetrik yapı).
- ➡️ Adım 2: "Benzer Benzeri Çözer" Kuralını Uygulama - A seçeneği polar-apolar (çözünmez). B seçeneği apolar-polar (çözünmez, etanol suda çözünür). C seçeneği polar-polar (çok iyi çözünür). D seçeneği apolar-apolar (iyi çözünür).
- ➡️ Adım 3: En İyi Eşleşmeyi Seçme - Hem C hem de D doğru eşleşmelerdir. Ancak soru "en iyi"yi soruyor. Polar-polar etkileşimler (özellikle hidrojen bağı içerenler) genellikle apolar-apolar etkileşimlerden (London kuvvetleri) daha güçlüdür. Bu nedenle şekerin suda çözünmesi mumun \( \text{CCl}_4 \)'te çözünmesinden daha verimli/etkilidir.
✅ En iyi çözünme, polar-polar etkileşimle gerçekleştiği için C) Polar çözücü (Su) - Polar çözünen (Şeker) eşleşmesinde olur.
