Soru:
3. periyotta bulunan Na, Mg ve Al elementlerinin birinci iyonlaşma enerjilerini artış yönünde sıralayınız ve sıralamanızın nedenini periyodik eğilimleri kullanarak açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu elementlerin hepsi aynı periyotta (3. periyot) yer alır. Genel kural, bir periyotta soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisinin artmasıdır. Ancak, elektron dizilimindeki özel durumlar (örneğin, s orbitalinden p orbitaline geçiş veya tam dolu/yarı dolu orbitaller) bu genel artış eğiliminde istisnalara neden olabilir.
- ➡️ Na (Sodyum): Elektron dağılımı \([Ne]3s^1\)'dir. 3s¹ elektronu değerlik elektronudur ve bu elektron atomun en dış kabuğunda, çekirdekten nispeten uzaktadır. Bu elektronu koparmak görece kolaydır, bu nedenle İE'sı bu grupta en düşüktür.
- ➡️ Mg (Magnezyum): Elektron dağılımı \([Ne]3s^2\)'dir. 3s orbitali tam doludur, bu da kararlı bir yapıdır. Ayrıca çekirdek yükü (proton sayısı) Na'dan daha fazladır. Bu iki faktör, bir elektronu koparmayı zorlaştırarak Mg'nin İE'sını Na'nınkinden yüksek yapar.
- ➡️ Al (Alüminyum): Elektron dağılımı \([Ne]3s^2 3p^1\)'dir. İE'sını düşüren iki önemli faktör vardır: 1) p orbitali, s orbitaline göre çekirdekten daha uzaktadır ve daha fazla perdelenmiştir. 2) 3p¹ elektronu, Mg'nin tam dolu 3s² kabuğundan daha az kararlı bir yapıdadır. Bu nedenle, genel artış eğilimine rağmen Al'ün birinci İE'sı Mg'den daha düşüktür.
✅ Sonuç: Birinci iyonlaşma enerjilerinin sıralaması Na < Al < Mg şeklindedir.
