Soru:
3. periyotta bulunan Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl ve Ar elementlerinin birinci iyonlaşma enerjilerini genel eğilimi ve varsa istisnaları belirterek sıralayınız.
Çözüm:
💡 Bir periyotta soldan sağa doğru atom numarası artar, çekirdek yükü ve çekirdeğin elektronları çekme kuvveti artar. Aynı zamanda atom çapı azalır. Bu nedenle genel eğilim, iyonlaşma enerjisinin artması yönündedir. Ancak, tam dolu ve yarı dolu orbitallerin kararlılığı bu artışta iniş-çıkışlara neden olur.
- ➡️ Genel Artış: Na'dan Ar'ya doğru genel bir artış bekleriz: Na < Mg < Al < Si < P < S < Cl < Ar
- ➡️ İstisnaların İncelenmesi:
- Mg (\(3s^2\)) ve Al (\(3s^2 3p^1\)): Mg'nun değerlik orbitali (3s) tam doludur, kararlıdır. Al'dan bir elektron (3p'den) koparmak Mg'ye göre daha kolaydır. Bu nedenle IE(Mg) > IE(Al).
- P (\(3s^2 3p^3\)) ve S (\(3s^2 3p^4\)): P'nin 3p orbitali yarı doludur, kararlıdır. S'den bir elektron koparmak, bu kararlı yapıyı bozmaktan daha kolaydır. Bu nedenle IE(P) > IE(S).
- ➡️ Son Sıralama: Bu istisnalar dikkate alındığında doğru sıralama: Na < Al < Mg < Si < S < P < Cl < Ar şeklindedir. Ar (Argon) bir soy gaz olduğu için (en kararlı, tam dolu orbital) en yüksek iyonlaşma enerjisine sahiptir.
✅ Sıralamamız: \(\text{Na} < \text{Al} < \text{Mg} < \text{Si} < \text{S} < \text{P} < \text{Cl} < \text{Ar}\)
