Soru:
\(_{12}Mg\), \(_{13}Al\) ve \(_{19}K\) elementlerinin birinci iyonlaşma enerjilerini büyükten küçüğe doğru sıralayınız. Sıralamanızın gerekçesini periyodik cetveldeki yerlerini ve özelliklerini dikkate alarak açıklayınız.
Çözüm:
💡 İyonlaşma enerjisi sıralaması yaparken önce periyot, sonra grup bilgisi kullanılır. Aynı periyotta soldan sağa İE artar, aynı grupta yukarıdan aşağıya İE azalır.
- ➡️ Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yerleri:
- Mg (Magnezyum): 3. Periyot, 2A Grubu
- Al (Alüminyum): 3. Periyot, 3A Grubu
- K (Potasyum): 4. Periyot, 1A Grubu
- ➡️ Karşılaştırma: Mg ve Al aynı periyottadır (3. periyot). Genel kurala göre Al'un İE'si Mg'den daha yüksek olmalıdır. Ancak burada bir istisna vardır. Mg'nin elektron dizilimi \([Ne]3s^2\) şeklinde olup s orbitali tam doludur. Al'un elektron dizilimi ise \([Ne]3s^2 3p^1\) şeklindedir. Tam dolu 3s alt kabuğundan bir elektron koparmak (Mg), yarı dolu bile olmayan daha yüksek enerjili bir 3p orbitalinden bir elektron koparmaktan (Al) daha zordur. Bu nedenle Mg'nin İE'si Al'unkinden daha yüksektir.
- ➡️ K'nın Durumu: K, 4. periyotta yer alır. Bir grupta aşağı inildikçe atom yarıçapı artar ve değerlik elektronu çekirdekten uzaklaşır, dolayısıyla bu elektronu koparmak daha kolay olur. Bu yüzden K'nın İE'si, aynı grupta yer almasa da kendinden önceki periyotlardaki elementlerden (Mg ve Al) belirgin şekilde daha düşüktür.
✅ Sonuç olarak iyonlaşma enerjilerinin sıralaması: Mg > Al > K şeklindedir.
