Soru:
"Muavvizeteyn" olarak bilinen Felak ve Nâs surelerinin ortak özellikleri nelerdir? Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi bu iki sure için doğru bir ortak özellik değildir?
- A) İsimleri: İkisinin de ismi birinci ayette geçer.
- B) Ayet Sayısı: İkisi de 6 ayetten oluşur.
- C) Temel Konu: İkisinde de "şer"den Allah'a sığınma teması işlenir.
- D) Hitap Şekli: İkisi de "De ki!" (\( \mathbf{\mathbb{ۡ}} \mathbf{\mathbb{لُق}} \)) emriyle başlar.
Çözüm:
💡 Bu soru, iki surenin mukayeseli olarak incelenmesini gerektirir.
- ➡️ 1. Adım: "Muavvizeteyn" Nedir? Bu, "iki sığınma/kovuşturma suresi" anlamına gelir ve Felak ve Nâs surelerine verilen ortak isimdir.
- ➡️ 2. Adım: Seçenekleri Tek Tek İnceleme:
- A) İsimler: Felak Suresi ismini 1. ayetteki "el-Felak" kelimesinden, Nâs Suresi ismini 1. ayetteki "en-Nâs" kelimesinden alır. Bu ortak özellik doğrudur.
- B) Ayet Sayısı: Kûfe kıraatine göre her iki sure de 6 ayetten oluşur. Bu ortak özellik doğrudur.
- C) Temel Konu: Felak Suresi "yaratılmışların şerrinden", Nâs Suresi ise "insanların ve vesvesecinin şerrinden" Allah'a sığınmayı emreder. İkisinin de ana teması sığınmadır. Bu ortak özellik doğrudur.
- D) Hitap Şekli: Bu seçenek tuzaklıdır. Felak Suresi "Kul e'ûzu birabbil-felak" ("De ki: Sığınırım Felak'ın Rabbine...") şeklinde "De ki!" emriyle başlar. Ancak, Nâs Suresi de aynı şekilde "Kul e'ûzu birabbin-nâs" ("De ki: Sığınırım insanların Rabbine...") şeklinde başlar. Yani ikisi de "De ki!" emriyle başlar. Bu ifade doğrudur.
Tüm seçenekler doğru gibi görünüyor. Soru "doğru olmayanı" bulmamızı istiyor. Burada ince bir ayrım vardır.
- ➡️ 3. Adım: Kritik Kontrol: Seçenek D'deki "ikisi de 'De ki!' emriyle başlar" ifadesi kesinlikle doğrudur. O halde hata nerede? Seçenek B'yi tekrar kontrol edelim. Ayet sayıları konusu kıraat farklılıklarına dayanır. Genel ve yaygın kabul her ikisinin de 6 ayet olduğu yönündedir ve bu şıkkı doğru yapar. Ancak, sorunun "doğru olmayanı" bulmamızı istediğini unutmayalım. Bu durumda, verilen seçeneklerin hepsi doğrudur. Fakat soru kökünde "hangisi doğru bir ortak özellik değildir" denilmektedir. Bu bir çelişki yaratır. Bu tip sorularda, en zayıf veya istisnai olan şık aranır. B şıkkı (Ayet Sayısı), diğer şıklara göre (isim, konu, başlangıç) daha az mutlak bir ortak özellik olabilir çünkü bazı kıraatlerde ayet sayısı farklı olabilir. Ancak bu çok teknik bir detaydır. Müfredat ve genel kabul açısından bakıldığında, verilen seçeneklerin tümü yaygın olarak doğru kabul edilir. Bu nedenle, sorunun bir hata içerdiği veya "B" şıkkının "en az kesin" ortak özellik olduğu düşünülebilir.
✅ Pratik ve en güvenli çözüm: Soru metninde hata olabileceği ihtimali de düşünülerek, klasik bilgiye göre tüm şıklar doğru gibi görünmektedir. Ancak sınav mantığıyla, "en az bilinen" veya "istisnası olan" şık seçilirse, bu B şıkkıdır (Ayet sayısı konusundaki nadir kıraat farklılıkları nedeniyle).
Not: Bu soru, öğrencinin dikkatini ve derin bilgisini test etmektedir. Doğru yaklaşım, tüm şıkların ortak kabulde doğru olduğunu ancak teknik bir ayrıntı olarak B şıkkında bir esneklik bulunduğunu görmektir.
