Soru:
"O, her zaman doğru sözlü bir insan olarak tanınmıştı." cümlesindeki altı çizili ifade için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
- A) Deyimleşmiş, kalıplaşmış bir sözdür.
- B) Sözcükler gerçek anlamı dışında kullanılmıştır.
- C) Sözcükler kendi anlamlarıyla kullanılmış, mecaz yoktur.
- D) Bir atasözüdür.
Çözüm:
💡 Soruda verilen "doğru sözlü" ifadesini analiz edelim. "Doğru" ve "sözlü" kelimeleri bir araya gelerek bir sıfat tamlaması oluşturmuştur.
- ➡️ Anlam İncelenmesi: "Doğru sözlü", "sözünde duran, yalan söylemeyen, dürüst" anlamına gelir. Burada "doğru" kelimesi "yanlışsız, gerçek" anlamında; "sözlü" kelimesi ise "sözle ilgili" anlamında, gerçek mecazında kullanılmıştır. Herhangi bir mecaz anlam ya da soyutlama yoktur.
- ➡️ Kalıplaşma Durumu: Bu ifade, "kulağı delik" veya "gözden düşmek" gibi değişmez bir yapıya sahip, kalıplaşmış bir deyim değildir. Benzer yapıda "temiz kalpli", "iyi niyetli" gibi başka ifadeler de üretilebilir.
- ➡️ Seçeneklerin Değerlendirilmesi:
A) Kalıplaşmış bir deyim değildir.
B) Sözcükler mecaz anlamda değil, gerçek anlamda kullanılmıştır.
C) Sözcükler kendi anlamlarıyla (gerçek anlam) kullanılmıştır. Bu doğru açıklamadır.
D) Bir atasözü değildir, çünkü cümle halinde bir öğüt ve yargı bildirmez.
✅ Sonuç olarak, "doğru sözlü" ifadesi kalıplaşmamış bir kelime grubudur ve doğru cevap C Seçeneği'dir.
