Soru:
"Masayı iki kişi taşıdı." cümlesi ile "Bu işten iki kişi anladı." cümlesindeki altı çizili bölümlerin ortak özelliği nedir?
Çözüm:
💡 İki cümleyi ayrı ayrı inceleyip karşılaştıralım.
- ➡️ Birinci Cümle: "Masayı iki kişi taşıdı." Buradaki "iki kişi taşıdı" ifadesi, sözcüklerin en temel ve gerçek anlamlarıyla kullanıldığı bir ifadedir. Fiziksel bir eylemi (taşıma) ve bu eylemi yapan sayıyı (iki kişi) belirtir. Mecaz anlam içermez ve deyimleşmemiştir. Yani kalıplaşmamış bir kelime grubudur.
- ➡️ İkinci Cümle: "Bu işten iki kişi anladı." Buradaki "iki kişi anladı" ifadesi ise bir deyimdir. "Anlamak" fiili burada "bir şeyin gizliliğine vakıf olmak, haberdar olmak" anlamında mecazi olarak kullanılmıştır. "Bu işten iki kişi haberdar oldu." anlamına gelir. Bu, dilde kalıplaşmış bir ifadedir.
- ➡️ Ortak Özellik: Görüldüğü gibi birinci ifade kalıplaşmamış (gerçek anlamlı), ikinci ifade ise kalıplaşmış (mecaz anlamlı, deyim) bir gruptur. Bu nedenle her ikisinin de "kalıplaşmamış kelime grubu" olması gibi bir ortak özellikleri yoktur. Soru, bir ortaklık olduğunu varsaymaktadır ancak burada bir zıtlık söz konusudur.
✅ Sonuç olarak, bu iki ifadenin "kalıplaşmamış kelime grubu" olma açısından bir ortak özelliği bulunmamaktadır. Biri gerçek anlamlı ve serbest, diğeri ise mecaz anlamlı ve kalıplaşmıştır.
