Soru:
İlk Türk devletlerinde "töre", yazılı olmayan hukuk kuralları bütünüydü. Törenin kaynakları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
- A) Kağan'ın buyrukları
- B) Kurultay (Toy) kararları
- C) Gök-Tanrı inancına ait hükümler
- D) Komşu devletlerden alınan yazılı kanunlar
Çözüm:
💡 Bu soru, İlk Türk devletlerindeki hukuk sisteminin (töre) kaynaklarını bilmemizi ve hangisinin bu kaynaklardan biri olmadığını bulmamızı istiyor.
- ➡️ Birinci Adım: Törenin temel özelliğini hatırlayalım. Töre, Türk toplumunun kendi örf, adet ve geleneklerinden beslenen, genellikle sözlü bir hukuk sistemidir.
- ➡️ İkinci Adım: Törenin kaynaklarını teker teker kontrol edelim:
- A) Kağan'ın buyrukları: Kağan, töreye uygun olmak şartıyla yeni kurallar koyabilirdi. Bu bir kaynaktır.
- B) Kurultay (Toy) kararları: Kurultay, devlet işlerinin ve önemli meselelerin görüşüldüğü meclisti. Aldığı kararlar törenin bir parçası olabilirdi.
- C) Gök-Tanrı inancına ait hükümler: Türklerin temel inancı, töre üzerinde etkili olmuştur. Adalet ve iyilik gibi kavramlar bu inançla bağlantılıdır.
- ➡️ Üçüncü Adım: D şıkkını değerlendirelim. İlk Türk devletleri, kendi özgün hukuk sistemlerine sahipti. Komşu devletlerden yazılı kanunlar alıp doğrudan töreye dahil etmek, törenin milli ve geleneksel yapısıyla bağdaşmaz.
✅ Töre, dışarıdan alınan yazılı kanunlardan değil, Türk toplumunun kendi iç dinamiklerinden doğmuştur. Bu nedenle, törenin kaynakları arasında D şıkkı yer almaz.
