Soru:
Edward Jenner'ın 1796'daki çiçek aşısı deneyi, modern aşılamanın temelini atmıştır. Jenner, sığır çiçeği (cowpox) hastalığının insanları ölümcül çiçek (smallpox) hastalığından koruduğunu gözlemlemiştir. Bu keşfin dayandığı temel biyolojik prensip aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Antibiyotik direnci
- B) Bağışıklık belleği
- C) Doğal seçilim
- D) Homeostazi
Çözüm:
💡 Soru, aşının nasıl çalıştığını anlamamızı istiyor. Jenner'ın gözleminin ardındaki bilimsel mekanizmayı bulmalıyız.
- ➡️ 1. Adım: Jenner, zararsız olan sığır çiçeği virüsünü bir insana enjekte etti. Bu kişi daha sonra ölümcül çiçek virüsüne maruz kaldığında hastalanmadı.
- ➡️ 2. Adım: Bu durum, vücudun bağışıklık sisteminin bir patojeni (hastalık etkeni) "hatırlayabildiğini" gösterir. Vücut, ilk karşılaşmada (sığır çiçeği ile) antikorlar ve özel bağışıklık hücreleri üretir. Aynı veya benzer patojen (çiçek virüsü) tekrar girdiğinde, bu savunma elemanları çok daha hızlı ve etkili bir şekilde harekete geçer.
- ➡️ 3. Adım: Seçenikleri eleyelim. A) Antibiyotikler bakteriler içindir, burada virüs var. C) Doğal seçilim evrimin bir mekanizmasıdır, bireyin bağışıklık tepkisini açıklamaz. D) Homeostazi iç denge demektir, spesifik olarak bağışıklık belleğini ifade etmez.
✅ Jenner'ın keşfi, vücudun bir patojene karşı öğrenilmiş, spesifik ve kalıcı bir direnç geliştirebilmesi yani bağışıklık belleği prensibine dayanır. Doğru cevap B'dir.
