Biyolojideki önemli buluşlar ve insan hayatına etkileri

Gregor Mendel'in bezelye bitkileriyle yaptığı kalıtım çalışmaları, "Genler ve Kalıtım" konusunun temelini oluşturmuştur. Mendel, bezelyelerde sarı ve yeşil tohum rengi gibi karakterleri incelemiştir. Saf sarı tohumlu bir bezelye ile saf yeşil tohumlu bir bezelyeyi çaprazladığımızda ilk nesil (\(F_1\)) bireylerinin tamamı sarı tohumlu olur. \(F_1\) neslinden iki bireyi kendi aralarında çaprazladığımızda (\(F_1 \times F_1\)) oluşan \(F_2\) neslindeki fenotip oranı (\( \text{Sarı} : \text{Yeşil} \)) nedir?

💡 Bu bir monohibrit çaprazlama sorusudur. Mendel'in birinci kanunu olan "Ayrılma İlkesi"ni uygulayacağız.

• ➡️ 1. Adım: Alelleri Belirleme Sarı renk (S) baskın, yeşil renk (s) çekinik olsun. Saf sarı bireyin genotipi SS, saf yeşil bireyin genotipi ise ss'dir.
• ➡️ 2. Adım: \(F_1\) Neslini Bulma SS x ss çaprazlamasında, tüm yavrular bir S ve bir s aleli alır. Genotipleri Ss olur. Baskın olan S aleli etkisini gösterdiği için fenotipleri (dış görünüşleri) tamamı sarı olur.
• ➡️ 3. Adım: \(F_2\) Neslini Bulma Şimdi \(F_1\) neslinden iki Ss bireyi çaprazlayalım (Ss x Ss). Ebeveynlerin üreteceği gamet çeşitleri S ve s'dir. Punnett karesi yapalım:
  

  	S	s
  S	SS	Ss
  s	Ss	ss

• ➡️ 4. Adım: Oranı Hesaplama Punnett karesine göre \(F_2\) neslinin;
  - Genotip oranı: 1 SS : 2 Ss : 1 ss
  - Fenotip oranı: 3 Sarı (SS ve Ss) : 1 Yeşil (ss)

✅ Sonuç olarak, \(F_2\) neslindeki fenotip oranı \( \text{Sarı} : \text{Yeşil} = 3 : 1 \) olur. Bu oran, Mendel'in kalıtım çalışmalarının en temel bulgularından biridir.