Soru:
Bir araba doğu yönünde 60 km/h süratle giderken, 180° dönüş yapıp batı yönünde yine 60 km/h süratle gitmeye başlıyor. Bu manevra sırasında sürücü, arabanın göstergesine baktığında ibrenin önce azaldığını, sonra tekrar 60 km/h değerine yükseldiğini görüyor. Göstergenin gösterdiği bu değerler fiziksel olarak nedir? Bu değerler hızın büyüklüğü müdür, yoksa sürat midir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, anlık değişimleri yorumlamamızı sağlar.
- ➡️ Araba dönüş yaparken sürati (yani hız vektörünün büyüklüğü) geçici olarak azalır çünkü virajda tekerleklerin dönüş hızı düşer. Gösterge de bu azalmayı kaydeder.
- ➡️ Hız vektörü ise sadece doğu veya batı yönünde değer almaz. Dönüş sırasında yönü sürekli değişir. Ancak gösterge bize "kuzeydoğu yönünde 45 km/h" gibi bir bilgi vermez.
- ➡️ Gösterge, aracın anlık olarak ne kadar yol kat ettiğini hesaplar ve bunu km/h cinsinden verir. Yani sürati gösterir. Hızın büyüklüğü de sürate eşittir, ancak hızın kendisi yön de içerdiği için gösterge sadece sürati ölçer.
✅ Sonuç: Göstergenin azalıp tekrar artması, aracın anlık süratindeki değişimi ifade eder. Arabanın göstergesi sürati gösterir.
