Soru:
Osmanlı Devleti'nin dağılma sürecini durdurmak amacıyla ortaya çıkan fikir akımlarından biri olan Osmanlıcılık (İttihad-ı Anasır) akımının temel amacı nedir ve bu akım hangi önemli olayla birlikte etkisini büyük ölçüde yitirmiştir?
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için Osmanlıcılık akımının dayandığı temel prensibi ve tarihsel bağlamını hatırlamamız gerekir.
- ➡️ Birinci Adım: Osmanlıcılık akımı, imparatorluk sınırları içindeki tüm etnik ve dini grupları (milletleri) "Osmanlı" üst kimliği altında birleştirmeyi ve böylece devletin bütünlüğünü korumayı amaçlamıştır.
- ➡️ İkinci Adım: Bu fikir, özellikle Tanzimat (1839) ve Islahat Fermanı (1856) dönemlerinde hukuki eşitlik vurgusuyla güç kazanmıştır.
- ➡️ Üçüncü Adım: Ancak, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sonrasında Balkanlardaki Hristiyan milletlerin bağımsızlık talepleri ve ayaklanmaları şiddetlenmiştir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Bu savaşın ardından imzalanan Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması ve sonrasında Berlin Antlaşması (1878) ile Romanya, Sırbistan ve Karadağ'ın bağımsızlığını tanımak zorunda kalan Osmanlı Devleti, Balkanlarda büyük toprak kaybetti. Bu durum, farklı milletleri bir arada tutma fikri olan Osmanlıcılığın pratikte başarısız olduğunu göstermiştir.
✅ Sonuç: Osmanlıcılık akımının temel amacı, tüm tebaayı din ve ırk ayrımı gözetmeksizin "Osmanlı" kimliği altında birleştirerek devleti parçalanmaktan kurtarmaktı. Bu akım, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve sonucunda imzalanan Berlin Antlaşması ile etkisini büyük ölçüde yitirmiştir.
