Soru:
Aşağıdaki cümlenin neden anlamlı ve kurallı olmadığını açıklayarak, doğrusunu yazınız.
"Çok ders çalıştığından sınavı başarıyla geçti."
Çözüm:
💡 Bu cümlede bir mantık hatası ve anlam bulanıklığı vardır. "Çok çalışmak", "başarısız olma"nın değil, "başarma"nın nedenidir.
- ➡️ 1. Adım: Anlam İlişkisini Kontrol Edelim. Cümlede "-dığından" eki, bir neden-sonuç ilişkisi kurar. Ancak buradaki neden ("çok çalışmak") sonuçla ("sınavı geçmek") çelişmiyor gibi görünse de, "başarıyla" sözcüğü ile birlikte düşünüldüğünde anlam tutarlıdır. Asıl sorun farklıdır.
- ➡️ 2. Adım: Bağlacı Doğru Yorumlayalım. "-dığından" eki yerine daha uygun bir bağlaç kullanılabilir mi? Evet. Burada asıl vurgu, çok çalışmanın doğal ve beklenen sonucu olduğu için "-dığı için" veya daha vurgulu olarak "bu yüzden" kullanmak daha uygundur. Ancak cümlenin kurallı olduğu söylenebilir. Asıl problem anlamda değil, yapıdadır. Cümle devriktir.
- ➡️ 3. Adım: Cümle Yapısını Düzeltelim. Kurallı (düz) bir cümlede yüklem sonda bulunur. Bu cümlede yüklem "geçti" sözcüğüdür. Cümleyi kurallı hale getirmek için önce neden, sonra sonuç belirtilmelidir.
✅ Doğru ve Kurallı Cümle: "Sınavı başarıyla geçti, çünkü çok ders çalışmıştı." veya "Çok ders çalıştığı için sınavı başarıyla geçti."
