Soru:
"Kütüphanede - sessizce - dün - arkadaşım - çalıştı - uzun" sözcüklerini kullanarak farklı anlam ilişkileri kuran iki kurallı cümle yazınız. Cümlelerinizin yüklemlerinin altını çiziniz.
Çözüm:
💡 Aynı sözcükler, farklı şekillerde dizilerek farklı vurgular ve anlamlar oluşturabilir. Yüklemin yeri ve öğe sıralaması değişebilir.
- ➡️ 1. Adım: Yüklemi Belirleyelim. Sözcükler arasında tek fiil (eylem) "çalıştı"dır. Bu, her iki cümlenin de yüklemi olacak.
- ➡️ 2. Adım: İlk Cümleyi Kuralım (Vurgu "Nerede?" sorusunda). "Kütüphanede" sözcüğünü vurgulamak istiyorsak, onu yükleme yaklaştıralım. Cümle yapısı: Özne + Zaman Zarfı + Yer Zarfı + Yüklem
Cümle 1: "Arkadaşım dün kütüphanede sessizce uzun çalıştı."
Yüklem: çalıştı. Burada "kütüphanede" vurgulanmıştır.
- ➡️ 3. Adım: İkinci Cümleyi Kuralım (Vurgu "Nasıl?" sorusunda). "Sessizce" sözcüğünü vurgulamak istiyorsak, onu yükleme daha da yaklaştıralım. Cümle yapısı: Zaman Zarfı + Yer Zarfı + Özne + Durum Zarfı + Yüklem
Cümle 2: "Dün kütüphanede arkadaşım uzun sessizce çalıştı."
Yüklem: çalıştı. Burada "sessizce" vurgulanmıştır.
- ➡️ 4. Adım: Anlam Kontrolü. Her iki cümle de aynı sözcüklerden oluşmasına rağmen, vurgulanan öğeler farklıdır. İlk cümlede "nerede çalıştığı", ikinci cümlede ise "nasıl çalıştığı" daha ön plandadır.
✅ Sonuçlar:
1. Arkadaşım dün kütüphanede sessizce uzun çalıştı.
2. Dün kütüphanede arkadaşım uzun sessizce çalıştı.
