Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "kendi" sözcüğü dönüşlülük zamiri olarak kullanılmıştır?
- A) Bu araba kendi malımdır.
- B) Kendi evimi kendim boyadım.
- C) Kendi halinde bir çocuktu.
- D) Bu konuyu kendisiyle konuşmalısın.
Çözüm:
💡 Dönüşlülük zamiri olan "kendi", işi yapan öznenin, yapılan işten kendisinin de etkilendiğini belirtir. Yani iş, özne üzerinde döner, ona döner.
- ➡️ A seçeneği: "Bu araba kendi malımdır." -> Buradaki "kendi", "mal" isminin belirtilmesine yardımcı olmuş, iyelik anlamı katmıştır. Bir iş/yüklem yok. Bu, dönüşlülük zamiri değil, iyelik görevinde kullanılmış bir zamirdir.
- ➡️ B seçeneği: "Kendi evimi kendim boyadım." -> Bu cümlede iki tane "kendi" var. "Kendi evimi" ifadesindeki "kendi", yine iyelik (aitlik) bildirir. Ancak "kendim boyadım" ifadesine bakalım. Yüklem "boyadım", özne "ben" (gizli özne). İşi yapan ben'im ve bu işten etkilenen de ben'im. Yani boyama işi öznenin kendisine dönmüştür. Buradaki "kendim" sözcüğü dönüşlülük zamiridir.
- ➡️ C seçeneği: "Kendi halinde bir çocuktu." -> Buradaki "kendi", "hal" kelimesiyle kalıplaşmış bir ifadedir ve bir iş bildirmiyor. Zamir değil, zarf görevindedir.
- ➡️ D seçeneği: "Bu konuyu kendisiyle konuşmalısın." -> Buradaki "kendisi", "ile" edatıyla (-sı ile) birlikte kullanılmıştır ve "onunla" anlamına gelir. Dönüşlülük zamiri değil, şahıs zamirinin vurgulu biçimidir.
✅ Doğru cevap, "kendi"nin dönüşlülük zamiri olarak kullanıldığı B seçeneğidir.
