Soru:
"Kapıyı hızlıca açtı." cümlesindeki fiilin çatı özellikleri nelerdir? Fiili, nesnesine göre ve öznesine göre inceleyiniz.
Çözüm:
💡 Çatı incelemesi iki aşamada yapılır: Nesnesine Göre ve Öznesine Göre.
- ➡️ 1. Adım: Nesnesine Göre Çatı
Yüklem: "açtı". Bu fiile "neyi açtı?" sorusunu soruyoruz. Cevap: "kapıyı". Cümlede belirtili bir nesne (neyi?) olduğu için fiil geçişlidir.
- ➡️ 2. Adım: Öznesine Göre Çatı
Öznenin fiili yapıp yapmadığına veya fiilden etkilenip etkilenmediğine bakarız. Bu cümlede açma işini yapan belli bir özne vardır ("O" gizli özne). Özne, işi bizzat kendisi yapmıştır ve fiil özneye geri dönmemektedir. Bu nedenle fiil etken çatılıdır.
✅ Sonuç: "açtı" fiili, nesnesine göre geçişli, öznesine göre etken bir fiildir.
