Soru:
"Annem yemek yaptı, ben de sofrayı kurarken kardeşim müzik dinliyordu." cümlesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
- A) İçinde yan cümle olduğu için birleşik cümledir.
- B) Virgülle ayrıldığı ve bağımsız yargılar sıralandığı için sıralı cümledir.
- C) "de" bağlacı kullanıldığı için bağlı cümledir.
- D) Sadece basit cümledir.
Çözüm:
💡 Cümleyi analiz edelim. Yapısal özelliklerine bakalım.
- ➡️ Cümlede üç tane yüklem ve dolayısıyla üç tane yargı vardır: "yaptı", "kurarken", "dinliyordu".
- ➡️ "kurarken" fiilimsi (-erek, -arak, -ken) olduğu için bu, bir yan cümlecik oluşturur. Yan cümlecik içeren cümleler ise birleşik cümledir.
- ➡️ Ayrıca bu yargılar virgül ve "de" bağlacı ile birbirine bağlanmıştır. Bu durum cümlenin aynı zamanda sıralı-bağlı bir yapıda olduğunu gösterir. Ancak soru kökü temel ayrımı sorduğu için, fiilimsi (yan cümlecik) barındırması birleşik cümle olduğunun ana göstergesidir.
✅ Sonuç: Cümlede fiilimsi ("kurarken") ile oluşmuş bir yan cümlecik vardır. Bu nedenle doğru cevap, birleşik cümle olduğunu söyleyen A seçeneğidir.
