Soru:
Aşağıdaki cümleleri inceleyiniz. Hangisi ya da hangileri sıralı cümle özelliği gösterir?
- Sabah erkenden kalktı, kahvaltısını yaptı, işe gitti.
- Oraya vardığımda kimseyi bulamadım.
- Hem ders çalışıyor hem de müzik dinliyor.
Çözüm:
💡 Sıralı cümleyi diğerlerinden ayıran temel özellik, virgül veya noktalı virgülle ayrılmış, bağımsız ve bağlaçsız birden fazla yargı içermesidir.
- ➡️ I. Cümle: "kalktı, yaptı, gitti" → Üç bağımsız yargı virgülle sıralanmıştır. Bağlaç kullanılmamıştır. ✅ Bu bir sıralı cümledir.
- ➡️ II. Cümle: "vardığımda" bir zarf-fiildir (-ınca, -erek, -ken). Bu bir yan cümleciktir. Ana yargı ise "bulamadım"dır. Yan cümlecik olduğu için ❌ bu bir birleşik cümledir, sıralı cümle değildir.
- ➡️ III. Cümle: "Hem... hem de..." bağlacı ile bağlanmış iki yargı vardır. Bağlaç kullanıldığı için ❌ bu bir bağlı cümledir, sıralı cümle değildir.
✅ Sonuç: Sadece I. cümle sıralı cümle özelliği gösterir.
