Soru:
"Akıl + -ı" birleşiminde hangi ses olayı görülür? Adım adım açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu birleşimde iki farklı ses olayı ihtimali vardır. Hangisinin gerçekleştiğini bulalım.
- ➡️ İlk Durum: "akıl" + "-ı" = "akılı" şeklinde birleşebilir. Ancak bu, dilimizde kullanılan standart birleşim değildir.
- ➡️ Gözlem: "Akıl" ve "-ı" eki birleşince dilimizde "aklı" kelimesi oluşur.
- ➡️ Analiz: "akıl" kelimesinin son hecesindeki "ı" ünlüsü düşmüştür. Yani "akıl" kelimesi, ünlü ile başlayan bir ek aldığı için (-ı) ortadaki "ı" sesi kaybolmuştur.
- ➡️ Kural: İkinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan ve bu dar ünlüden sonra tek ünsüz gelen bazı kelimeler, ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında, o dar ünlü düşer. Buna Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi) denir.
✅ Sonuç: "akıl-ı" birleşiminde Ünlü Düşmesi ses olayı gerçekleşmiş ve kelime aklı şeklini almıştır.
