Soru:
"Sabahleyin burunum kanadı." cümlesinde geçen "burunum" kelimesini ses olayları açısından inceleyiniz.
Çözüm:
💡 Bu kelimede iki farklı ses olayı bir arada gerçekleşmiştir. Adım adım inceleyelim.
- ➡️ 1. Ses Olayı - Ünlü Düşmesi: Kelimenin kökü "burun"dur. "-um" iyelik eki (benim burun-um) geldiğinde, kökün son hecesindeki dar ünlü (u) düşer. burun + um -> burnum Bu bir Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)'dir.
- ➡️ 2. Ses Olayı - Ünsüz Yumuşaması: Ünlü düştükten sonra kelime "burn-" şeklini alır. Artık kelime sert ünsüz (n) ile bitmiyordur, bu nedenle yumuşama olmaz. Ancak, yaygın bir yanılgıya dikkat! Aslında burada yumuşama yoktur. Yumuşama, "burun" köküne doğrudan ünlü ile başlayan bir ek gelseydi olurdu (örn: burun-u -> burnu). Bu örnekte önce ünlü düşmesi gerçekleştiği için yumuşama için bir ortam kalmamıştır.
- ➡️ Doğru Analiz: Kelime önce Ünlü Düşmesine uğramıştır. (burun -> burn) Daha sonra bu yeni gövdeye "-um" eki eklenmiştir. (burn + um) Bu ekleşmede bir ünsüz yumuşaması gerçekleşmemiştir.
✅ Sonuç: "Burunum" kelimesinin doğru yazılışı aslında ünlü düşmesi sonucu "burnum" şeklindedir ve burada temel ses olayı Ünlü Düşmesi'dir.
