Soru:
Türk dilinin 13. yüzyıldan itibaren Anadolu'da yazılmış metinlerinde, Arapça ve Farsça sözcüklerin sayısında belirgin bir artış görülmüştür. Bu dil değişiminin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Açıklayınız.
- A) Türk boylarının Orta Asya'dan göç etmesi
- B) İslamiyet'in kabulü ve kültürel etkileşim
- C) Latin alfabesine geçiş
- D) Batılılaşma hareketleri
Çözüm:
💡 Bu soru, dil değişimini tetikleyen tarihî ve kültürel sebepleri anlamayı gerektirir.
- ➡️ İlk Adım - Zaman Aralığını ve Olguyu Tespit Etme: Soru, 13. yüzyıldan itibaren Anadolu'da gerçekleşen bir dil olgusundan bahsediyor. Bu dönem, Türklerin Anadolu'ya yerleşmeye ve burada devletler kurmaya başladığı, aynı zamanda Eski Anadolu Türkçesi dönemidir.
- ➡️ İkinci Adım - Seçenekleri Eleme:
- A) Türk boylarının Orta Asya'dan göç etmesi: Bu olgu 13. yüzyıldan çok daha önce başlamıştır ve dildeki yabancı sözcük artışının doğrudan nedeni değildir.
- B) İslamiyet'in kabulü ve kültürel etkileşim: Türkler 10. yüzyıldan itibaren İslamiyet'i kabul etmiştir. Bu din değişimi, Arapça (din, bilim dili) ve Farsçanın (edebiyat, sanat dili) yoğun olarak kullanıldığı bir kültür dairesine girmelerine neden olmuştur. 13. yüzyıl Anadolu'sunda yazılan dinî, edebî ve bilimsel eserlerde bu dillerden alıntı sözcüklerin artması kaçınılmazdı.
- C) Latin alfabesine geçiş: 1928'de gerçekleşmiştir. Sorunun zaman aralığı ile uyuşmaz.
- D) Batılılaşma hareketleri: Bu hareketler daha çok 18. ve 19. yüzyıllarda etkili olmuştur ve dilde Batı dillerinden (Fransızca gibi) alıntıların artmasına sebep olmuştur.
✅ Sonuç: 13. yüzyıl Anadolu'sunda Arapça ve Farsça sözcüklerin artmasının temel nedeni, B) İslamiyet'in kabulü ve bu dinin beraberinde getirdiği kültürel, edebî ve ilmî etkileşimdir.
