Soru: Kutadgu Bilig eserinin yazarı, yazılış amacı ve içeriği hakkında bilgi veriniz. Bu eser neden Geçiş Dönemi'nin önemli bir örneğidir?
Çözüm:
Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi), Yusuf Has Hacip tarafından 1069-1070 yıllarında Karahanlılar döneminde yazılmıştır.
- Yazarı: Yusuf Has Hacip
- Yazılış Amacı: Eser, ideal bir devlet yönetimini, adaletli hükümdarlığı, ahlaki değerleri ve insanların mutlu bir yaşam sürmesi için gerekli bilgileri öğretmeyi amaçlar. Didaktik (öğretici) bir eserdir.
- İçeriği: 6645 beyitten oluşan manzum bir eserdir. Alegorik (sembolik) bir anlatımı vardır. Dört ana karakter üzerinden temel kavramları işler:
- Kün Togdı (Hükümdar) → Adalet
- Ay Toldı (Vezir) → Mutluluk
- Ögdülmiş (Vezirin oğlu) → Akıl
- Odgurmış (Vezirin kardeşi) → Akıbet (kanaat)
Eserde din, ahlak, devlet yönetimi, bilgelik gibi konular işlenir.
Geçiş Dönemi eseri olmasının nedenleri:
- İslamiyet sonrası yazılan ilk Türkçe eserlerden biridir.
- Hem İslam öncesi Türk devlet geleneğinden (hükümdarlık, töre) hem de İslami değerlerden (ahlak, din) bahseder.
- Arapça ve Farsça etkiler taşımakla birlikte, Türkçe yazılmıştır.
- Didaktik içeriğiyle Geçiş Dönemi eserlerinin tipik özelliklerini yansıtır.
