Soru:
Bir gazelin; konu bütünlüğü taşıyan, anlamca birbirini tamamlayan beyitlerine ne ad verilir? Ayrıca, gazelin en güzel beyitine verilen isim nedir?
Boşluklara sırasıyla hangi terimler gelmelidir?
- A) Matla - Makta
- B) Beytül-gazel - Makta
- C) Yek-âvâz - Hüsn-i matla
- D) Tegazzül - Beytül-gazel
- E) Yek-âhenk - Beytül-gazel
Çözüm:
💡 Bu soruda gazelin yapısıyla ilgili iki önemli terimin bilgisi sorgulanıyor.
- ➡️ İlk Terim: "Konu bütünlüğü taşıyan, anlamca birbirini tamamlayan beyitler" ifadesi, gazelin genellikle her beyitin ayrı bir konuyu işlediği yapısı içinde özel bir durumu tarif eder. Bütün beyitlerin aynı güzellikte ve ahenkte olduğu gazellere Yek-âhenk denir.
- ➡️ İkinci Terim: "Gazelin en güzel beyiti" ise Beytül-gazel olarak adlandırılır. Şairin şairlik gücünü gösterdiği, en çok beğenilen beyittir.
- ➡️ Diğer Terimlerin Anlamları:
- Matla: İlk beyit.
- Makta: Şairin mahlasının geçtiği son beyit.
- Yek-âvâz: Tüm beyitleri aynı güçte ve değerde olan gazel (Yek-âhenk ile karıştırılabilir, ancak Yek-âhenk daha yaygındır).
- Hüsn-i Matla: İkinci ve diğer beyitlerdeki matla (zayıf bir terimdir).
- Tegazzül: Bir kasidenin içine gazel ekleme.
✅ Sırasıyla gelen terimler Yek-âhenk ve Beytül-gazel'dir. Doğru cevap E seçeneğidir.
