Tanzimat Edebiyatı "Sanat toplum içindir" (1. Dönem)

Soru: Tanzimat Edebiyatı'nın 1. Döneminde "Sanat toplum içindir" anlayışı ile 2. Dönemdeki "Sanat sanat içindir" anlayışı arasındaki temel farklar nelerdir? Bu farkları eser, yazar ve içerik açısından karşılaştırarak açıklayınız.

Çözüm:

1. 1. Dönem (Sanat toplum içindir): 1860-1876 arası. Edebiyat toplumsal fayda için kullanılır.

2. 2. Dönem (Sanat sanat içindir): 1876 sonrası. Edebiyat estetik kaygılarla, sanatın kendisi için yapılır.

3. Temel farklar:

• Amaç: 1. Dönem'de toplumu eğitmek, 2. Dönem'de güzellik yaratmak.
• Dil: 1. Dönem'de sadeleşme çabaları, 2. Dönem'de ağır ve süslü dil.
• Konular: 1. Dönem'de vatan, özgürlük, adalet; 2. Dönem'de aşk, ölüm, tabiat.

4. Karşılaştırma:

• Eser: 1. Dönem'de "Vatan yahut Silistre" (toplumsal mesajlı), 2. Dönem'de "Sergüzeşt" (bireysel duygular).
• Yazar: 1. Dönem'de Namık Kemal (toplumcu), 2. Dönem'de Recaizade Mahmut Ekrem (estetikçi).
• İçerik: 1. Dönem'de didaktik ve eleştirel, 2. Dönem'de lirik ve duygusal.

Bu farklar, Tanzimat Edebiyatı içindeki anlayış değişimini net bir şekilde ortaya koymaktadır.