Soru:
Norveç kıyılarında balıkçılık ve balina turizmi, İsviçre Alpleri'nde ise kış turizmi ve yaylacılık gelişmiştir. Bu iki farklı bölgede görülen ekonomik faaliyetlerin, bölgelerin doğal çevre özellikleri ile olan ilişkisini karşılaştırarak açıklayınız. (\(Beşeri\ Çevre = f(Doğal\ Çevre)\) denklemini düşünün.)
Çözüm:
💡 Bu soru, insanların farklı doğal çevrelerde, o çevreye özgü kaynaklardan nasıl faydalandığını göstermektedir. İnsan, doğanın sunduğu imkanları ekonomik faaliyete dönüştürür.
- ➡️ 1. Adım: Norveç Örneğini Analiz Edelim
- Doğal Çevre Özelliği: Kuzey Atlantik'te yer alması, ılıman okyanus iklimi, fiyordlarla dolu girintili çıkıntılı bir kıyı şeridi ve soğuk-deniz balıkçılığı için zengin bir ekosistem.
- Beşeri Çevreye Yansıması: Bu doğal koşullar, geleneksel olarak balıkçılık faaliyetinin gelişmesine neden olmuştur. Ayrıca, fiyordların ve bu sularda yaşayan balinaların eşsiz manzarası, balina gözlemi ve doğa turizmi gibi yeni ekonomik faaliyetlerin doğmasını sağlamıştır.
- ➡️ 2. Adım: İsviçre Alpleri Örneğini Analiz Edelim
- Doğal Çevre Özelliği: Yüksek ve engebeli dağlık arazi (Alp Dağları), uzun süre karla kaplı yamaçlar, yaz aylarında yeşeren yaylalar.
- Beşeri Çevreye Yansıması: Karla kaplı dik yamaçlar, kayak ve kış turizmi için ideal ortamı yaratmıştır. Yaz aylarında ise yaylalar, yaylacılık (transhumance) adı verilen hayvancılık faaliyetine olanak tanımıştır. Dağların görkemi de yaz turizmini destekler.
- ➡️ 3. Adım: İlişkiyi Formüle Edelim Her iki örnekte de beşeri ekonomik faaliyet (\(Beşeri\ Çevre\)), doğal çevrenin bir fonksiyonudur (\(f(Doğal\ Çevre)\)). İnsanlar, bulundukları coğrafyanın kendine özgü koşullarını (iklim, yeryüzü şekilleri, su kaynakları, bitki örtüsü) ekonomik bir değere dönüştürmenin yollarını aramış ve bulmuştur.
✅ Sonuç olarak, Norveç'te deniz ve kıyı şekilleri, İsviçre'de ise dağlık arazi ve iklim, o bölgelerdeki hakim ekonomik faaliyetlerin belirleyicisi olmuştur. Bu, doğal ve beşeri çevre arasındaki karşılıklı ve şekillendirici ilişkinin klasik bir örneğidir.
