Soru:
Bir öğrenci, gen aktarımı sürecini gözlemlemek için bir deney tasarlıyor. Deneyde, antibiyotik direnç geni taşıyan bir plazmiti, normal bir bakteri kültürüne ekliyor. Daha sonra bakteri kültürünü antibiyotik içeren ve içermeyen besiyerlerine (ortamlara) yayıyor.
- Hangi besiyerinde bakteri gelişimi beklenir? Neden?
- Bu deney, gen aktarımının başarılı olduğunu nasıl kanıtlar?
Çözüm:
💡 Bu deney, gen aktarımında yaygın olarak kullanılan seçilim işlemini göstermektedir. Antibiyotik, hangi bakterilerin geni aldığını belirlemek için bir "seçici ajan" görevi görür.
- ➡️ 1. Adım: Beklenen Büyüme Ortamını Belirleme Bakteri kültürünün tamamı gen aktarımına maruz kalmış olsa da, plazmidi alan bakteriler (transforme olanlar) ile almayanlar (almayanlar) bir aradadır. Antibiyotik içeren besiyerinde, sadece plazmidi alarak antibiyotik direnç genini kazanmış olan bakteriler hayatta kalıp çoğalabilir. Antibiyotik içermeyen besiyerinde ise tüm bakteriler (geni alan ve almayan) büyüyebilir.
- ➡️ 2. Adım: Başarı Kanıtını Yorumlama Eğer antibiyotikli besiyerinde bakteri kolonileri oluşuyorsa, bu, en azından bazı bakterilerin plazmidi aldığını ve direnç genini ifade ettiğini kesin olarak gösterir. Antibiyotiksiz ortamda büyüme olması ise genel kültürün canlı olduğunu teyit eder. İki ortam arasındaki büyüme farkı, gen aktarımının başarısını doğrular.
✅ Sonuç: Antibiyotik içeren besiyerinde büyüme olursa bu, gen aktarımının başarılı olduğunun kanıtıdır, çünkü sadece direnç genini alan bakteriler hayatta kalabilmiştir.
