Soru:
Bir kibrit çöpü yandığında etrafa ısı ve ışık yayar, kütlesi azalır ve geriye kül kalır. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Yeni maddeler oluşmuştur.
- B) Maddenin kimyasal kimliği değişmiştir.
- C) Toplam kütle korunmuştur.
- D) Olay geri döndürülemez.
Çözüm:
💡 Kibritin yanması tipik bir yanma (oksitlenme) tepkimesidir ve kimyasal değişimdir. Kimyasal değişimlerde Kütlenin Korunumu Yasası geçerlidir.
- ➡️ A) Yeni maddeler oluşmuştur. ✅ Doğru. Kibrit (odun, kükürt vb.) yanarak karbondioksit gazı, su buharı ve kül gibi yeni maddelere dönüşür.
- ➡️ B) Maddenin kimyasal kimliği değişmiştir. ✅ Doğru. Kibriti oluşturan maddelerin kimyasal formülleri değişir, başka maddelere dönüşür.
- ➡️ C) Toplam kütle korunmuştur. ✅ Doğru. Kibritin ve tepkimeye giren oksijenin kütlesi, oluşan yeni maddelerin (kül + gazlar) toplam kütlesine eşittir. Kütle yok olmaz veya yeniden oluşmaz. Gözle kütlenin azalmış gibi görünmesinin nedeni, oluşan gazların (CO₂, H₂O) ortama karışıp gözle görülememesidir.
- ➡️ D) Olay geri döndürülemez. ❌ Bu ifade yanlıştır. Kimyasal değişimlerin çoğu geri döndürülemez olsa da, istisnalar vardır. Örneğin, kurşun oksidin karbonla ısıtılarak tekrar kurşun metali elde edilmesi gibi. Ancak kibritin yanması pratikte geri döndürülemez bir olaydır. Soru en yanlış ifadeyi sorduğu için, genel bir kural olmadığını vurgulayan bu seçenek en doğru cevap olacaktır.
✅ En yanlış ifade D seçeneğidir, çünkü kimyasal değişimlerin mutlak bir kural olarak geri döndürülemez olduğunu söylemek doğru değildir.
