Soru:
Bir deney tüpüne konan hidrojen peroksit (\(H_2O_2\)), canlı bir karaciğer parçası ile karşılaştığında hızla gaz kabarcıkları çıkararak bozunur. Aynı deney pişirilmiş (kaynatarak öldürülmüş) bir karaciğer parçası ile yapıldığında bu tepkime ya çok yavaşlar ya da hiç gerçekleşmez. Bu gözlemi "uyarıya tepki" ve enzimler bağlamında yorumlayınız.
Çözüm:
💡 Bu deney, enzimlerin biyokimyasal tepkimelerdeki katalizör rolünü gösterir. Adım adım analiz edelim:
- ➡️ Uyarı (Kimyasal Uyaran): Hidrojen peroksit (\(H_2O_2\)), karaciğer hücresi için toksik (zehirli) bir kimyasal uyarandır. Hücre, bu uyarana karşı tepki vermek zorundadır.
- ➡️ Biyolojik Tepki: Hücrenin verdiği tepki, \(H_2O_2\)'yi zararsız maddelere ayırmaktır. Bu tepkime, "katalaz" enzimi tarafından katalizlenir: \( 2H_2O_2 \xrightarrow{katalaz} 2H_2O + O_2(g) \). Çıkan gaz (\(O_2\)) kabarcıkları bu tepkimenin kanıtıdır.
- ➡️ Kontrol Deneyinin Anlamı: Pişirilmiş karaciğerdeki enzim proteinleri, yüksek sıcaklıkta yapısı bozulduğu (denatüre olduğu) için çalışamaz. Dolayısıyla kimyasal uyarana (\(H_2O_2\)) karşı biyolojik tepki verilemez.
✅ Sonuç: Canlı hücreler, kimyasal uyaranlara karşı, enzim adı verilen özelleşmiş proteinler aracılığıyla hızlı ve kontrollü tepkiler verir.
