Soru:
Güneşe bakan bir ayçiçeği bitkisinin çiçeği, gün boyunca güneşin hareketini takip eder. Ancak çiçek olgunlaştığında, bu hareket durur ve çiçek sabit bir şekilde doğuya yönelir. Bu durumun nedenini ve bu hareketin adını açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, bitkilerdeki nasti (ırganım) hareketlerinden biri olan "helyotropizma"yı ele alıyor.
- ➡️ Birinci adım: Ayçiçeğinin gençken güneşi gün boyu takip etmesi olayına helyotropizma denir. Bu bir tür nasti (ırganım) hareketidir.
- ➡️ İkinci adım: Nasti hareketleri, uyaranın yönünden bağımsız, bitkinin yapısına bağlı olarak gerçekleşen istemsiz hareketlerdir. Güneşe yönelim, gövdenin farklı bölgelerindeki hücrelerin turgor basıncındaki değişimlerle sağlanır.
- ➡️ Üçüncü adım: Bitki olgunlaştığında, gövde ve çiçek sapı odunlaşır ve esnekliğini kaybeder. Bu nedenle artık güneşi takip edecek şekilde hareket edemez.
- ➡️ Dördüncü adım: Olgun çiçeğin doğuya dönük sabit kalmasının avantajı, sabah erken saatlerde güneşi görerek daha çabuk ısınması ve böylece tozlaşma için gelen böcekleri daha erken çekebilmesidir.
✅ Sonuç: Genç bitkideki hareket = Helyotropizma (bir nasti hareketi). Olgun bitkinin sabit kalması = Gövdenin odunlaşması ve sabah ısınma avantajı.
