Soru:
Ester bağı içeren bir bileşiğin basit yapısı aşağıda verilmiştir. Bu yapıya sahip bileşiğin adı nedir ve kaç çeşit monoester oluşturmak üzere hidroliz olabilir?
\(H_3C-OOC-CH_2-CH_2-COO-CH_3\)
Çözüm:
💡 Bu bileşik, bir diol (glikol) ve bir diasit yerine, iki ester grubu içeren bir diester'dir. Her iki uçta da aynı alkol (metanol) bağlıdır.
- ➡️ 1. Adım: Bileşiği Tanımla
Merkezde 3 karbonlu bir zincir (\(-CH_2-CH_2-CH_2\)-) ve her iki ucunda birer karboksil grubu olduğu düşünülebilir. Bu karboksil gruplarının her biri bir metanol ile esterleşmiştir. Bu, diasitin diesteri yapısındadır. Merkezdeki zincir propan olduğu için diasit, propanedioik asit (malonik asit)'tir.
- ➡️ 2. Adım: Bileşiğin Adını Belirle
Asit: Propanedioik asit (Malonik asit)
Alkol: Metanol
Bileşik: Dimetil propanedioat veya yaygın adıyla Dimetil malonat.
- ➡️ 3. Adım: Hidroliz Çeşitlerini Değerlendir
Bileşik iki ester bağı içerir. Hidroliz ile bu bağlardan biri veya ikisi koparılabilir.
- 🔹 Kısmi Hidroliz: Sadece bir ester bağı koparılırsa, bir karboksilik asit ve bir ester grubu içeren bir monoester oluşur. Yapının simetrik olması nedeniyle, hangi uçtan koparsa kopsun aynı monoester molekülü elde edilir. Yani sadece 1 çeşit monoester oluşur (Metil hidrojen propanedioat).
- 🔹 Tam Hidroliz: İki ester bağı da koparsa, propanedioik asit ve 2 molekül metanol oluşur.
✅ Bileşiğin adı dimetil propanedioat (dimetil malonat)'tır. Hidroliz sonucu 1 çeşit monoester oluşturabilir.
