Baskın (Dominant) ve Çekinik (Resesif) gen nedir

Çözümlü Örnek 9

Bezelyelerde yuvarlak tohum şekli (R) baskın, buruşuk tohum şekli (r) çekinik gen ile kontrol edilir. İki heterozigot (Rr) bezelye çaprazlandığında, oluşacak yavruların genotip ve fenotip oranları nasıl olur?

💡 Bu bir monohibrit çaprazlama sorusudur. Ebeveynlerin her ikisi de heterozigot (Rr) genotipine sahiptir.

• ➡️ İlk adım, ebeveynlerin gametlerini belirlemektir. Her bir ebeveyn %50 olasılıkla R, %50 olasılıkla r alelini taşıyan gametler oluşturur.
• ➡️ İkinci adım, bir Punnett karesi oluşturmaktır. Gametleri tabloda birleştirelim:

\( \quad \) | R | r
\( \text{---} \) | --- | ---
\( \text{R} \) | RR | Rr
\( \text{r} \) | Rr | rr

• ➡️ Üçüncü adım, oranları hesaplamaktır:
  • Genotip Oranı: 1 RR : 2 Rr : 1 rr
  • Fenotip Oranı: 3 Yuvarlak Tohum (RR ve Rr) : 1 Buruşuk Tohum (rr)

✅ Sonuç olarak, yavruların %25'i homozigot baskın (RR), %50'si heterozigot (Rr) ve %25'i homozigot çekinik (rr) genotipindedir. Fenotip olarak ise %75 yuvarlak, %25 buruşuk tohumlu bezelyeler oluşur.