AYT biyoloji çıkmış sorular

Bir bitki hücresinde;
I. Glikoz
II. Amino asit
III. Nişasta
IV. Gliserol
V. Maltoz
Yukarıdaki moleküllerden hangileri, hücre zarından difüzyonla doğrudan geçemez?

💡 Bu soru, moleküllerin büyüklükleri ve polariteleri göz önüne alındığında hücre zarından pasif difüzyon ile geçebilme yeteneklerini sorguluyor. Küçük ve polar olmayan (veya nispeten az polar) moleküller difüzyonla kolayca geçebilirken, büyük moleküller ve polimerler geçemez.

• ➡️ I. Glikoz: Bir monosakkarit olmasına rağmen polar yapıdadır. Bu nedenle zarı doğrudan difüzyonla çok yavaş geçer, genellikle taşıyıcı proteinlerle (kolaylaştırılmış difüzyon) taşınır. Soru "doğrudan difüzyonla" geçemeyeni sorduğu için glikoz bu kapsamda değerlendirilebilir, ancak kesin geçemez diyemeyiz. Daha net olanlara bakalım.
• ➡️ II. Amino asit: Glikoz gibi, küçük organik moleküllerdir ancak polar/iyonik gruplar içerirler. Doğrudan difüzyonla geçişleri sınırlıdır, taşıyıcı proteinlerle taşınırlar.
• ➡️ III. Nişasta: Bir polisakkarittir. Çok büyük bir moleküldür. Kesinlikle hücre zarından difüzyonla geçemez.
• ➡️ IV. Gliserol: Küçük ve polar olmayan bir moleküldür. Hücre zarının lipit tabakasından rahatlıkla difüzyonla geçebilir.
• ➡️ V. Maltoz: Bir disakkarittir. Nişasta kadar büyük olmasa da, glikozdan büyüktür ve hücre zarından difüzyonla geçemez.

✅ Net bir şekilde difüzyonla geçemeyecek olanlar polisakkarit ve disakkaritlerdir. Ayrıca glikoz ve amino asitler de "doğrudan difüzyonla" etkin bir şekilde geçemediği için cevaba dahil edilir. Bu sorunun mantığına göre en doğru cevap, geçemeyen tüm büyük/taşıyıcı gerektiren molekülleri içeren I, II, III ve V olacaktır. (Ancak farklı yıllardaki sorulara bakıldığında, bazen sadece polimerler (nişasta, maltoz) veya bazen glikoz ve amino asitlerin de dahil edildiği görülür. Kesin çıkmış soruya en yakın mantık: Glikoz ve amino asitler taşıyıcı ile geçtiği için "doğrudan difüzyonla geçemez" kabul edilir. Bu durumda cevap: I, II, III, V)