Soru:
Sodyum-potasyum pompası bir çeşit "ATPaz" enzimidir. Bu pompa, bir turunda \( 3Na^+ \) iyonunu dışarı atıp \( 2K^+ \) iyonunu içeri alırken, hücrenin elektriksel dengesi üzerinde nasıl bir etki yaratır? Bu durum pompayı nasıl bir tip taşıyıcı yapar?
Çözüm:
💡 Soru iki kısımdan oluşuyor: elektriksel denge etkisi ve pompanın taşıma tipi.
- ➡️ 1. Adım (Elektriksel Denge): Taşınan iyonların yüklerini ve sayılarını düşünelim. Dışarı atılan \( 3Na^+ \) iyonu = +3 yük kaybı. İçeri alınan \( 2K^+ \) iyonu = +2 yük kazançı.
- ➡️ 2. Adım (Net Yük Değişimi): Hücrenin net yük kaybı = +3 (kayıp) - +2 (kazanç) = +1 yük kaybı. Bu, hücrenin içinin daha negatif olması anlamına gelir. Yani pompa, hücre içine negatif yük birikimine katkıda bulunarak elektrojenik bir etki yaratır.
- ➡️ 3. Adım (Taşıma Tipi): Pompa, ATP enerjisini doğrudan kullanarak maddeleri konsantrasyon gradyanının tersi yönünde taşır. Bu tip taşımaya birincil aktif taşıma denir.
- ➡️ 4. Adım (Sonuçlandırma): Ayrıca, taşıdığı iyon sayılarının eşit olmaması onu "elektrojenik bir pompa" yapar.
✅ Sonuç: Sodyum-potasyum pompası, bir turunda hücreden net bir pozitif yük (+1) uzaklaştırarak elektrojenik bir etki oluşturur ve bu işi ATP kullanarak yaptığı için bir birincil aktif taşıma örneğidir.
