Çözümlü Örnek 3
Soru:
Karbon atomu, periyodik sistemde 4A grubunda yer alır ve atom çapı küçüktür. Bu bilgilerden yola çıkarak karbonun;
- a) Kimyasal bağ yapma eğilimi (metal/ametal) nasıldır?
- b) Bağ yaparken genellikle kaç elektron ortaklaşır veya alıp verir?
- c) Neden "canlıların temel yapı taşı" olarak kabul edilir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bir elementin grubu ve atom çapı, onun kimyasal davranışları hakkında önemli ipuçları verir.
- ➡️ a) 4A grubunda yer alması, metal ve ametal arasında bir özellik gösterdiğini düşündürse de, küçük atom çapı ve elektron alma-verme eğilimi düşünüldüğünde karbon tipik bir ametaldir. Genellikle kovalent bağ yapar.
- ➡️ b) Karbonun atom numarası 6'dır ve son katmanında 4 elektron (2, 4 dağılımı) bulunur. Kararlı hale geçmek (8 elektrona tamamlamak) için 4 elektrona ihtiyaç duyar. Bu nedenle bağ yaparken genellikle 4 elektronu ortaklaşa kullanır, yani dört bağ (tetravalent) yapar.
- ➡️ c) Karbon, tetravalent olması ve küçük atom çapına sahip olması sayesinde kendisi ve diğer atomlarla (H, O, N) çok sayıda ve çeşitli (düz zincir, dallanmış zincir, halkalı) kararlı kovalent bileşikler oluşturabilir. Bu çeşitlilik, karmaşık yapılı protein, karbonhidrat, yağ ve DNA gibi moleküllerin oluşmasına imkan tanır. Bu yüzden canlıların temel yapı taşıdır.
✅ a) Ametaldir, kovalent bağ yapar. b) 4 bağ (tetravalent). c) Kararlı ve çeşitli bileşikler oluşturabilme yeteneğinden dolayı.
