Soru:
\(C_5H_8\) formüllü bir bileşik, amonyaklı bakır(I) klorür çözeltisinde kırmızı renkli çökelti oluşturuyor. Bileşikte üçlü bağın 1. karbon atomunda olduğu bilindiğine göre, bu bileşiğin yapısal formülünü çiziniz ve IUPAC adını yazınız.
Çözüm:
💡 Amonyaklı \(Cu_2Cl_2\) çözeltisi, terminal (uç) alkinleri (\(R-C≡C-H\)) ayırt etmek için kullanılır ve kırmızı \(CuC≡CR\) çökeltisi oluşturur.
- ➡️ Bileşik sınıfı: Kırmızı çökelti oluşması, bileşiğin bir terminal alkin olduğunu kanıtlar. Genel formülü \(C_nH_{2n-2}\)'dir.
- ➡️ Karbon iskeleti: \(C_5H_8\) formülü 5 karbonlu bir alkindir. Üçlü bağın 1. karbon atomunda olması, üçlü bağın molekülün sonunda olduğu ve birinci karbonun \(H\) atomu taşıdığı anlamına gelir (\(-C≡C-H\)).
- ➡️ Yapısal formül: Üçlü bağ 1. karbonda ise, bileşik \(HC≡C-CH_2-CH_2-CH_3\) şeklindedir. Alternatif olarak üçlü bağ 1-2 konumunda olacak şekilde düşünülürse bu pent-1-in'dir.
- ➡️ IUPAC adı: Ana zincir 5 karbonlu (pent-), üçlü bağ 1. karbonda (-1-in) -> Pent-1-in.
✅ Bileşiğin yapısal formülü: \(H-C≡C-CH_2-CH_2-CH_3\)
✅ IUPAC adı: Pent-1-in
