Soru:
Fehling ayıracı ile pozitif tepkime veren bir organik bileşikte kırmızı çökelti oluşurken, aynı zamanda hangi kimyasal dönüşüm gerçekleşir? Tepkimeyi genel formüllerle gösteriniz ve açıklayınız.
Çözüm:
🔬 Bu bir redoks (indirgenme-yükseltgenme) tepkimesidir. Organik bileşik yükseltgenirken, Fehling ayıracındaki bir bileşen indirgenir.
- ➡️ Yükseltgenme: Aldehit grubu (\(R-CHO\)), karşılık gelen karboksilik asit tuzuna yükseltgenir. Alkali ortamda bu, karboksilat iyonu (\(R-COO^-\)) şeklindedir.
Genel Tepkime: \( R-CHO + 2OH^- \rightarrow R-COO^- + H_2O \) (Yükseltgenme yarı tepkimesi)
- ➡️ İndirgenme: Fehling ayıracındaki bakır(II) iyonları (\(Cu^{2+}\)), bakır(I) oksite (\(Cu_2O\)) indirgenir.
Genel Tepkime: \( 2Cu^{2+} + 2e^- \rightarrow Cu_2O \) (İndirgenme yarı tepkimesi)
- ➡️ Toplam Tepkime: İki yarı tepkime birleştirildiğinde genel denklem şu şekildedir:
\( R-CHO + 2Cu^{2+} + 5OH^- \rightarrow R-COO^- + Cu_2O \downarrow (kırmızı) + 3H_2O \)
✅ Sonuç olarak, aldehit yükseltgenirken (\(R-CHO \rightarrow R-COO^-\)), bakır(II) iyonları indirgenir ve kırmızı renkli bakır(I) oksit (\(Cu_2O\)) çöker.
